جهاد پىگیر و خستگىناپذیر در راه خدا و افراشتن و افراشته داشتن پرچم توحید، گرچه، با شیوههاى متفاوت، ولى متناسب با شرایط زمان و مکان، کارى است بزرگ و سودایى است سترگ که همه پیشوایان پاک و بى باک ما تمام نقد گرانمایه عمر خویش را در پاى آن ریختهاند. این کار، با رفتن آن کاردانان پایان نیافت، بلکه رادمردانى از علماى بزرگ شیعه، قرنهاست که جان بر میان بستهاند و به آن مشغولند و حتى براى یک روز هم نگذاشتهاند که این سودا کساد شود.
یکى از این مجاهدان نستوه و عالمان عامل و مفاخر شیعه، حضرت علامه میر حامد حسین است که در کارنامه درخشان خود، جهاد علمى مستمر دارد و در تمامى عمرش از تلاش و کوشش بازنایستاد.
ولادت و خاندان:
سید میر حامد حسین هندى نیشابورى، از بزرگترین متکلّمان و عظیمترین عالمان و از مفاخر شیعه در اوایل سده سیزدهم هجرى قمرى، در بلده میره لکهنو هند، به تاریخ پنجم محرم 1246 ق، به دنیا آمد.
میر حامد حسین هندى، در دامان خاندانى چشم گشود و پرورش یافت که همه، عالمانى آگاه و فاضلانى مجاهد بودند. در میان برادران و فرزندان و فرزندزادگان وى نیز عالمانى خدمتگزار و متعهد وجود داشتند.
از این خاندان معظم، در آسمان علم و فقاهت، ستارگانى درخشان آشکار شدند که هریک در عصر خویش، راهنماى گمشدگان بودند. اینک به چند تن از آنها اشاره مىکنیم:
- جد صاحب عبقات: سید محمدحسین، معروف به سید اللهکرم موسوى کنتورى نیشابورى( متوفاى 1288).
وى، جد میر حامد حسین و از اعلام فقها و زهاد زمان و صاحب کرامات در نیمه دوم سده دوازدهم هجرى است. ایشان علاقه زیادى به استنساخ قرآن کریم و کتب نفیسه به خط خود داشته و«قرآن» و«حق الیقین» و«تحفه الزائر» و«جامع عباسى»، به خط او در کتابخانه ناصریه لکهنو موجود است.
- والد صاحب عبقات: مفتى، سید محمدقلى موسوى کنتورى نیشابورى، والد ماجد میر حامد حسین و از چهرههاى درخشان عقائد و مناظرات در نیمه اول قرن سیزدهم هجرى مىباشد.
او در دوشنبه پنجم ماه ذىقعده سال 1188 به دنیا آمد. وى از شاگردان بارز«سید دلدارعلى نقوى»( از اعاظم دانشمندان شیعه در قرن سیزدهم) و در اکثر علوم و فنون، محققى بىنظیر بود و تألیفات ارزندهاى از خود بهجا گذاشت.
ایشان یکى از برجستهترین چهرههاى علم عقاید و مناظرات و از نمونههاى کممانند تتبع و استقصاء بود.
سید محمدقلى، در تاریخ نهم محرم 1260 ق، در لکهنو به رحمت ایزدى پیوست.
- برادر ارشد صاحب عبقات: سید سراج حسین، برادر ارشد میر حامد حسین نیز چون پدر و برادرانش از عالمان و فرزانگان بوده است. وى در نزد پدرش و سید العلماء شاگردى نموده و بیشتر تألیفاتش در علوم ریاضى است، مثل کتاب حل معادلات جبر و مقابله و رسالهاى در مخروطات منحنى. ایشان همچنین فیلسوف و پزشکى نامى بوده است.
سید سراج حسین، با وجود اشتغال به علوم عربیه و فنون قدیمه، به حدى بر زبان انگلیسى، فلسفه جدید و علوم ریاضى تسلط یافته بود که بزرگان انگلیس در حیرت فرو رفته بودند که چگونه یک عالم اسلامى اینچنین ماهر در فنون حکمت مغرب گردیده است.
وى، در 27 ربیعالأول سال 1282 ق، رحلت کرد.
- برادر دیگر صاحب عبقات: سید اعجاز حسین، برادر دیگر میر حامد حسین، فرزند اوسط سید محمدقلى بوده و ولادتش در 21 رجب 1240 واقع شده است.
ایشان نیز مانند پدر و برادرانش از دانشمندان نامى شیعه در کشور هند و صاحب تألیفات و تصنیفات متعددى بوده است.
وى، برادر خود میر حامد حسین را در تصنیف کتاب«استقصاء الافحام»، در زمینه استخراج مطالب و استنباط مقاصد، کمک فراوانى نمود تا جایى که گفتهاند: بیشترین کار کتاب را او انجام داد، امّا به جهت شهرت میر حامد حسین، به نام وى انتشار یافت.
از جمله تألیفات ایشان مىتوان به«شذور العقیان فى تراجم الأعیان» و«کشف الحجب و الاستار عن احوال الکتب و الاسفار» اشاره کرد.
ایشان در هفدهم شوال 1286 ق و پس از عمرى کوتاه، امّا پربرکت، به رحمت ایزدى پیوست.
- فرزند صاحب عبقات: سید ناصر حسین، فرزند میر حامد حسین، ملقب به شمس العلماء، در 19 جمادىالثانى 1284 ق، متولد شد. او را در علم و تتبع، تالى مرتبه پدر شمردهاند، چرا که نگذاشت زحمات پدرش به هدر رود و لذا به تتمیم عبقات پرداخت و چندین جلد دیگر از آن را به سبک و سیاق پدر بزرگوارش تألیف نمود و با نام ایشان منتشر ساخت.
ایشان عالمى متبحر، فقیه، اصولى، محدث و رجالى کثیر التتبع و مفتى و مرجع اهالى بلاد خود بوده و این علوم را از والد معظم خود و مفتى، سید محمد عباس اخذ کرده بود.
در نهایت، ایشان در 25 ذىحجه 1361 ق، دار فانى را وداع گفت و بنا به وصیتش، در جوار مرقد قاضى شوشترى در آگره هند به خاک سپرده شد.
- فرزند دیگر صاحب عبقات: سید ذاکر حسین، فرزند دیگر میر حامد حسین نیز همچون برادر خود، عالمى فاضل و همچنین از ادباء و شعراى زمان خویش بود و برادرش را در تتمیم عبقات یارى نمود. دیوان شعر به فارسى و عربى و تعلیقاتى بر عبقات، از آثار اوست.
7 و 8. دو نوه صاحب عبقات: سید محمد سعید و سید محمد نصیر، فرزندان سید ناصر حسین که نوههاى میر حامد حسین مىباشند نیز از فضلا و علماى بزرگ زمان خود بودند که در نجف اشرف نزد اساتید برجسته، تحصیلات عالیه خود را گذرانیدند. پس از بازگشت به هند، محمد سعید، شؤون ریاست علمى و دینى را به عهده گرفت و آثار و تألیفات متعددى را از خود بهجاى گذاشت؛ تا اینکه در سال 1387 ق، در هند وفات یافت و در جوار پدر بزرگوارش، در صحن مرقد قاضى شوشترى، به خاک سپرده شد، اما سید محمد نصیر، پس از بازگشت به هند، به جهت شرایط خاص زمانى، وارد کارهاى سیاسى شده و از جانب شیعیان، به نمایندگى مجلس نیابى رسید.
او نیز پس از عمرى پربار، در لکهنو رحلت کرد، ولى جسد وى را به کربلا برده و در صحن شریف و در مقبره میرزاى شیرازى، به خاک سپردند.