حکیم مولانا حافظ سید فرمان علی در قریه چندن پتی، در ایالت بهار به دنیا آمد. برای تحصیل علم از وطن خود به لكنهو رهسپار شد. در آن جا مدرسه ناظيمه تازه تأسیس شده بود، در همان مدرسه به تحصیل پرداخت. در ۱۳۱۳ ه ق مدرک ممتازالافاضل را با نمرات خوب به دست آورد. علاوه بر آن در امتحانات ملا فاضل نیز شرکت کرد و شاگرد اول شد.
مولانا بسیار باهوش و فهیم بود. در مدت پنج ماه قرآن مجید را حفظ کرد و بنا به تایید بزرگان حفاظ قرآن، همراه با حفظ قرآن، به قرائت و فهم معانی و تفسیر هم می پرداخت. مدتی در این کار مشغول بود. سرانجام ترجمه ای نفیس و تفسیری مختصر آماده کرد که مورد پسند مردم قرار گرفت، مولانا علاوه بر تفسیر، حدیث، فقه، اصول و علوم متداول از جمله علم طب را نیز آموخت و در معالجه بیماران شهرت پیدا کرد.
مدرسه سلیمانیه پتنه را تأسیس کرد و ریاست مدرسه را بر عهده گرفت و روش تدریس و تعلیم را بالا برد. به خاطر وعظ، خطابت و مناظره و نیز به خاطر هوش و حافظه قوی، مردم به او گرایش پیدا کرده بودند.
مولانا برای مقابله در مناظره ها تا نقاط دوردست سفر کرد از جمله در پنجاب اولین بار مناظره ای در قادرآباد گجرات با قادیانیها تشکیل داد.
مولانا فرمانعلی در مدرسه ای درس خوانده بود که بیشتر افراد آن از علمای معروف کشور شدند. وی از نظر لیاقت و شایستگی نسبت به دیگران ممتاز بود و به خاطر ترجمه قرآن مجید نسبت به سایر مترجمان معروفتر شد.
مولانا فرمانعلی در ۴ رجب ۱۳۳۴ ه ق به علت بیماری درگذشت و تمام گروههای علمی و مردم کشور در سوگ او نشستند.
تألیفات او عبارتند از: ترجمه و تفسیر قرآن مجید (اردو، چاپی)، پنج کتاب علوم دینی، رسالۂ النحو، کتاب الصرف، کتاب المنطق، کتاب فلسفه، همه چاپ شده اند)؛ کتاب فدک ناتمام مانده بود که بعدأ مولوی اصغر حسین تمام کرد، (خطی).
.png)
