Ayatullah Syed Mohammad Baqir Rizvi

مولانا محمد باقر فرزند نامور مولانا سید ابو الحسن معروف به ابوصاحب در ۷ صفر ۱۲۸۶ ه ق تولد یافت، ولی عبدالحی و مولانا عالم حسين تولد او را در ۷ صفر ۱۲۸۵ه ق می دانند و همین تاریخ در ماهنامه الواعظ لكنهو عينا آمده است. محمد حسین نوگانوی ماده تاریخ ولادت او را بر طبق مصرعهای سروده شده در زیر، سال ۱۲۸۶ ه ق می داند:

فلک گفت: خورشید دین مبین گفت تاریخ ولادت مشهدی لکنهوی ماه نو طالع بشد بر آسمان اجتهاد

این مصارع در روز جشن ولادت تقدیم شده بود

مولانا سید ابو الحسن خود نیز مجتهدی بزرگ، مقدس و صاحب شهرت و از اقوام ممتازالعلماء سید محمد تقی عالم معروف بود.

مولانا فردی با کمال و با فراست و خوش حافظه و طالب علم و فضیلت بود. وی علوم ریاضی، هیئت، منطق، فلسفه، ادب، فقه، اصول، درایت، حدیث و تفسير رانزد مولانا شیخ تفضل حسین و مولانا سید حیدر و مولانا سید حیدر علی و مولانا سید حسین فراگرفت و علاوه بر آن از محضر پدر مستفیض شد.

در سال ۱۳۰۱ ه ق با دختر نیک اختر سید محمد ابراهیم ازدواج کرد و بعد از مدتی به اتفاق پدر خود به عراق رفت و در آن جا در درس خارج و درس سطح شیخ شریعت فتح الله اصفهانی و آية الله محمد کاظم خراسانی و آیة الله محمدکاظم یزدی طباطبایی و حاج میرزا خلیل تهرانی و آقای علامه نوری طبرسی و آقای محمدحسین شهرستانی شرکت کرد و بعد از ده سال به وطن خود بازگشت.

مولانا محمد باقر فردی باسخاوت و قانع و محتاط و متواضع بود و به خاطر تقوا و پاکیزگی نفس فرقه های هندو و مسلمان به او گرایش پیدا کرده بودند و در گفتگوی او پیام محبت و الفت بود و با کسی کدورت نداشت و به کوچک و بزرگ احترام می گذاشت و اگر چه عزلت اختیار کرده بود ولی مردم به او رجوع می کردند.

وی سرپرست مدرسه سلطان المدارس بود و به طالبان علم احترام می گذاشت و با مهربانی رفتار می کرد، به طوری که در زمان وی طلاب مدرسة سلطان المدارس از نظر علمی بسیار پیشرفت کرده بودند. مردم او را سلمان و ابوذر زمان می دانستند. وی در نظم و نثر عربی نیز مهارت فوق العاده ای داشت و در مدرسه سلطان المدارس گروهی از شعرای عربی زبان را تربیت کرد. قصاید عربی و فارسی که در زمینه های مختلف در آن مدرسه سروده شده هم اکنون از آثار ادبی آن زمان به شمار می رود.

سید باقر زندگی آبرومندانه ای داشت و علما و بزرگان معاصر اعم از شیعه و سنی، از دور و نزدیک، همه او را دوست داشتند و به او احترام می گذاشتند، مقلدان وی علاوه بر شبه قاره هند تا آفریقا و اروپا گسترش یافته بودند.

شاگردان

فهرست شاگردان مهم وی طولانی است، ولی استادانی مانند شمس العلماء مولانا سبط حسن، ادیب العلماء مولانا سید عالم حسین و سید العلماء مولانا سید شبیر حسن قابل ذکرند. این افراد در زهد و ورع نیز مانند استاد خود بودند.

فرزندان

فرزندان او عبارتند از:

مرحوم مولانا استاد سید محمد، مدرس مدرسه سلطان المدارس لكنهو؛

مولانا استاد سید علی

مرحوم مولوی سید رضی

تصانیف او عبارتند از:

صوب الديم (عربی، فقه)؛

القول المصون في نسخ نکاح المجنون (عربی، فقه)؛

الغرائب في مسائل وصية الوارث (عربی، فقه)؛

الروضة الغناء في بحث آلات الغناء (عربی، فقه)؛

اسداء الرغاب بكشف الحجاب عن وجد السنة والكتاب (عربی، چاپ نجف، ۱۳۴۷ ه ق)

حواشی بر کتابهای متعدد

دیوان اشعار عربی، فارسی

رد المقدمه کرامت حسین

سید محمد باقر زندگی آبرومندانه ای داشت و علما و بزرگان معاصر اعم از شیعه و سنی، از دور و نزدیک، همه او را دوست داشتند و به او احترام می گذاشتند، مقلدان وی علاوه بر شبه قاره هند تا آفریقا و اروپا گسترش یافته بودند.

وی به حضرت امام حسین علیه السلام عشق مخصوصی داشت، بنابراین چندین بار برای زیارت به کربلا مشرف شد.

درباره کرامات و امدادهای غیبی او سخنها گفته شده است. این عالم بزرگوار در ۱۶ شعبان ۱۳۴۶ ی روز پنجشنبه ساعت ده صبح در کربلا درگذشت و در حرم امام حسین علیه السلام به خاک سپرده شد و این آرزوی دیرینه او بود که در جوار آن حضرت به خاک سپرده شود. درگذشت او سبب اندوه ملت شد و شعرا در سوک او مراثی فراوان سرودند. از میان مراثی سروده شده به زبان عربی چند مرثیه در آخر کتاب اسداء الرغاب، چاپ شده است.